به گزارش ایلام رصد ، بازار سهام این روزها دوباره حال ناخوشی دارد و روند نزولی را در پیش گرفته است، اما کارشناسان یکی از ریشه‌های علت‌های این وضعیت را در اقدامات دولت تدبیر و امید جستجو می‌کنند.
سال ۱۳۹۸ بود که دولت تدبیر و امید تصمیم به حمایت از بورس گرفت و منابع را به سمت بازار سرمایه سوق داد. حمایت دولت روحانی از بورس باعث ایحاد روند پرشتاب صعودی این بازار شد به طوری که شاخص کل بورس به عنوان نماگر بازار در نخستین روزهای سال ۹۸ در حدود ۱۷۸ هزار و ۵۶۹ واحد کار خود را آغاز کرد و در آخرین روز کاری همان سال به ارتفاع ۵۱۲ هزار واحد رسید.
دولت قبل دوباره و در سال گذشته با حمایت‌های خود و سوق دادن منابع به سمت بورس، بر تنور رشد آن افزود؛ به طوری که شاخص کل بورس تا پایان دهه دوم مرداد ماه سال ۹۹ با رشد ۳۰۰ درصدی به عدد ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد رسید؛ در این بین قیمت اکثر سهام نیز با رشد در همین حدود، به قیمت‌های حبابی شدید رسیده بودند.
آیا دولت قبل پاسخگوی زیان مردم است؟
حسن روحانی نیز در همان بحبوحه رشد بازار سهام، مردم را به سرمایه گذاری در بورس دعوت کرد و گفت همه چیز را به بورس بسپارید؛ اما دولت پس از این اقدامات، حمایت‌های خود را از بورس در اواخر مرداد ماه سال گذشته برداشت و بازار را به حال خودرها کرد؛ دعوای سوری دو وزیر اقتصاد و نفت دولت تدبیر و امید در آن زمان دولت بر سر عرضه و یا عدم عرضه صندوق دارا دوم (پالایشی یکم) باعث جرقه ریزش بورس شد.
کارشناسان معتقد بودند که دولت وقت به اهداف خود از بورس نرسیده و حمایت خود از این بازار را برداشته است؛ این موضوع و عدم حمایت دولت روحانی باعث شد، بازار سهام وارد یک فاز رکودی و نزولی ۱۱ ماه شود و مردم ضرر زیادی کردند که تا امروز هم کسی پاسخگوی آن نیست.
دولت روحانی برنامه‌ای برای پس از سوق دادن منابع و پول‌های مردم به سمت بورس نداشت و پولی که وارد این بازار شد در بالا رفتن قیمت‌ها در تابلوی معاملات اثر گذار بود، به طوری باعث رشد حبابی بورس شد، حبابی که ترکید و دولت وعده‌هایش را یادش رفت.
ایجاد تصویری غلت در ذهن مردم
سرمایه گذاری در بازار سرمایه دارای ریسک‌های خودش است؛ بازاری که نگاه با آن برای کسب سود باید میان مدت و بلند مدت باشد؛ اما دولت حسن روحانی با این بازار کاری کرد که اعتماد از آن رخت برکنده است و کارشناسان معتقدند وضعیت امروز بازار در دولت سیزدهم حاصل ایجاد همان بی اعتمادی و نشان دادند تصویر غلط از بورس است که افراد باید هر روز سود کنند.
دولت روحانی علاوه بر اینکه اعتماد به بورس را از بین برد، به مردم خسارت‌های زیادی وارد کرد که ارقام آن بین ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار میلیارد تومان عنوان می‌شود؛ دولت او همچنین در رستای حمایت از وعده‌هایی هم که داده بود، عمل نکرد؛ مثلا گزارش اخیر دیوان محاسبات از تفریغ بودجه ۱۳۹۹ نشان داد تعلل سه ماه شورای عالی بورس در سال گذشته در تزریق مبلغ ۱۵۰۰ میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار از مصادیق ترک فعل بوده است.
مهرداد بذرپاش رییس دیوان محاسبات در جلسه علنی مجلس که گزارش تفریغ بودجه ۹۹را قرائت می‌کرد، در صحن مجلس گفت: تغییر و تعلل سه ماهه شورای عالی بورس طی سال ۹۹ در تزریق ۱.۵ هزار میلیارد تومان از محل منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه و عدم اتخاذ تصمیم در استفاده از منابع ۲۶ هزار میلیارد تومانی حاصل کارمزدهای وصول شده مربوط به خرید و فروش سهام در سال ۹۹ در ساماندهی و حمایت از بازار سرمایه از مصادیق ترک فعل سازمان بورس بود.
این در حالی بود که بازار سهام به دلیل تصمیمات دولت وارد روند ریزشی شده بود و براساس قانون صندوق تثبیت بازار سرمایه می‌بایست از بازار حمایت می‌کرد که این اقدام انجام نشد و بر روند نزولی و ریزش بورس افزود و باعث زیاد شدید مردم شد.
هیئت‌مدیره کارگزاری اقتصاد بیدار: روحانی جامعه را ناآگاهانه به بورس دعوت کرد؛ مردم زیان کردند
محمدحسین علیزاده رهبر رئیس هیئت‌مدیره کارگزاری اقتصاد بیدار؛ درباره اینکه در دولت قبل چه اتفاقی در بازار سرمایه رخ داد، به خبرنگار دانا گفت: مهم‌ترین آسیب و زیانی که روحانی به بورس تحمیل کرد، سلب اعتماد عمومی مردم نسبت به بازار سهام بود که دولت قبل با این اقدام، بیانات رهبری در حمایت از بورس را با سوءاستفاده‌ای که از مزیت‌های بورس کرد، زیر سؤال برد.
وی اشاره کرد: مردم با اعتماد به حرف‌های دولت روحانی، سرمایه‌های خود را به بازار سرمایه آوردند، درحالی‌که دولت قبل برای تأمین کسری بودجه و مبالغی که نیاز داشت، وجوه زیادی را از بازار سرمایه خارج کرد و موجب زیان عمده مردم در بورس شد.
اقدامات دولت قبل ناامیدی در بورس را ایجاد کرد
علیزاده رهبر با اشاره به ترک فعل‌ها سازمان بورس وقت در حمایت از بازار با منابع صندوق تثبیت براساس گزارش دیوان محاسبات، گفت: در بحث حمایت از بورس، مصوب شده بود که از صندوق توسعه ملی برای حمایت از بازار تخصیص داده شود که این اتفاق رخ نداد؛ در ادامه با آزادسازی سهام عدالت درحالی‌که زیرساخت‌های ارائه آن هنوز وجود نداشت، به مشکلات بازار سرمایه افزود و موجب ریزش‌ها و زیان بیشتر سهامداران شد که حاصل این اقدامات ایجاد ناامیدی در بورس بود.
بزرگترین مزیت بازار سرمایه زیر سوال رفت
این فعال بازار سرمایه با اشاره به زیر سوال رفتن نقدشوندگی در بورس به عنوان بزرگترین مزیت بازار سرمایه است، افزود: اشتباه بزرگ‌تر روحانی دعوت مردم به سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس، آن هم بدون اطلاع‌رسانی کافی بود که موجب شد بسیاری از مردم با سرمایه‌گذاری مستقیم به‌صورت ناآگاهانه و با تصویری که از سود شکل گرفته بود، زیان بیشتری را متحمل شوند.
علیزاده رهبر ادامه داد: انتشار گسترده اوراق قرضه و خروج پول از بازار سرمایه در دولت قبل رخ داد؛ البته عرضه و فروش دو صندوق دارا یکم و دوم که پس از بالارفتن قیمت‌ها هم اتفاق افتاد که موجب شد، کسانی که در آن بازه قیمتی خرید کرده بودند، زیان بیشتری را ببینند.
اشتباه دوم روحانی در بورس چه بود؟
وی ادامه داد: اشتباه دیگر روحانی حمایت از رشد افسارگسیخته بازار سرمایه و به عدم عرضه در نقطه اوج بازار بود که از عوامل دیگر ریزش شدید به‌حساب می‌آید. در این دوره عرضه‌های سنگین دستوری و دولتی را شاهد بودیم که در نهایت موجب خروج حدوداً ۲۰۰ همت پول از بازار شد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بعید است به این زودی‌ها اعتماد به بورس بازگردد، گفت: ۲۰۰ هزار میلیارد تومان پول سال گذشته از بازار سهام به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم و از جیب سهامداران خارج شد که این زیان برای بسیاری از مردم عادی غیرقابل‌جبران است.
استاد دانشگاه تهران: بازار سرمایه محل چپاول و تامین بودجه دولت قبل بود
ابراهیم رزاقی، استاد اقتصاد بازنشسته دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار راه دانا؛ در مورد نیز در مورد اتفاقاتی که در دولت روحانی برای بورس رخ داد، بیان کرد: مدیریت بورس تحت نفوذ دولت در زمان روحانی به گونه‌ای عمل کرد تا تأمین مالی صورت بگیرد و بازار بورس به محلی برای چپاول تبدیل شد؛ نمونه این عملکرد قبلاً در کشورهای غربی رخ‌داده بود و روحانی با الگویی مشابه آنها، کسری بودجه خود را جبران کرد.
وی توضیح داد: شرکت انرون آمریکا که در حوزه انرژی فعال است با ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه، قیمت اوراق را به‌صورت تصنعی بالا بر؛ به طوری که با سود بالا و تقاضا در بازار این اوراق را عرضه و پس از کاهش قیمت دوباره جمع‌آوری کرد؛ روندی شبیه کاری که دولت روحانی در بورس انجام داد؛ و اعتماد و سودآوری بورس را برای سال‌ها در نظر مردم خدشه‌دار کرد.
چرا ۲۶ هزار میلیارد تومان از صندوق تثبیت برای حمایت از بورس استفاده نشد؟
این کارشناس اقتصادی گفت: این کار دولت باعث شد سرمایه گذاران و خریداران سهام عقب‌نشینی کنند و سودآوری بورس به‌شدت کم شده و زیر سؤال رفت. واقعی بودن سود در نظر مردم از بورس پَر کشید و همه اینها در حالی بود که روحانی گفته بود زندگی خود را به بازار بورس بسپارید، درحالی‌که بورس در هیچ کجای دنیا به این شکل عمل نمی‌کند.
رزاقی با اشاره به سیگنال‌های غلط روحانی، گفت: نگاه مال‌باختگان و عموم مردم امروز به بورس دلال گونه است و در ذهن آنها این‌گونه شکل‌گرفته که سودهای این بازار کاذب است؛ درحالی‌که برعکس وعده‌ها و گفته‌های رئیس‌جمهور سابق، مبلغ ۲۶ هزار میلیارد تومان از صندوق تثبیت بازار برای حمایت از بورس اعمال نشد.
وقتی روحانی گفت مردم کمک کردند و کسری بودجه تأمین شد
این اقتصاددان بیان کرد: وقتی روحانی می‌گوید مردم کمک کردند و کسری بودجه تأمین شد، منظورش کدام مردم بود؟؛ این حرکتی بود که بورس را سال‌ها از چشم مردم انداخت و باعث از بین رفتن سرمایه‌ها شد. این اعتماد به‌سادگی باز نخواهد گشت و از سوی دیگر نقدشوندگی بازار را فدای تأمین مالی دولت کرد و کوهی از بدهی برای دولت سیزدهم به بار آورد.
وی با اشاره به محاکمه مسئولان اسبق بانک مرکزی، گفت: این عملکرد روحانی در کنار چاپ پول بدون پشتوانه توسط بانک مرکزی از عوامل اصلی تورم در سه سال گذشته بود که چوب آن را مردم خوردند. امروز نگرانی کارشناسان اقتصادی افزایش فقر است و این در کنار آمارهایی مثل بیکاری که به‌دقت ارائه نمی‌شود، تصمیم‌گیری و تحلیل را برای اقتصاد را سخت کرده است.
نصر اصفهانی: وضعیت امروز بازار سهام حاصل اقدامات دولت قبل است
مصطفی نصر اصفهانی، تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار راه دانا؛ با اشاره به ریزش بورس در سال گذشته و گزارش دیوان محاسبات در خصوص ترک فعل مدیران وقت سازمان بورس برای حمایت از بازار، اظهار کرد: بنا بود منابعی به بورس تزریق و سیاست‌های حمایتی در نظر گرفته شد که نه حاکمیت شرکتی پیگیر اجرای این وعده‌ها شد و نه تعارض منافع در دولت پیشین اجازه اجرایی‌شدن به این سیاست‌ها را داد.
بدترین کاری که دولت قبل انجام داد، ایجاد تصویری غلط از بورس بود
وی ادامه داد: دولت تدبیر و امید تصاویری دور از واقعیت از بورس را در ذهن مردم شکل داد و اقداماتی انجام شد که بازار سرمایه را به شکلی غیرمنطقی نشان می‌داد که مصداق پایه‌گذاری سنت‌های ناپسند به‌حساب می‌آید. این اقدامات باعث تخریب اعتماد مردم به دولت شد که این بدترین کاری بود که دولت روحانی انجام داد.
روحانی حرف‌هایی زد و عده‌هایی داد ولی یادش رفت
این کارشناس اقتصادی گفت: روحانی حرف‌هایی زد و عده‌هایی داد ولی به آن عمل نکرد؛ او تصویری بر خلاف واقعیت ساخت. دولت قبل انتظاراتی را در جامعه ایجاد کرد تا از آن در راستای منافع خودشان استفاده کنند؛ مثلاً انبوه مردم را با این تصویر ذهنی که می‌شود از بورس یک شبه سرمایه خود را افزایش داد؛ که همه اینها به‌گونه‌ای فریب و ایجاد تشویش به‌حساب می‌آید.
نصر اصفهانی توضیح داد: اگر کسی در فضای مجازی اقدام به ارائه مشاوره مالی و سرمایه‌گذاری می‌کرد، همین دولت قبل اعلام می‌کرد که اشخاص حقیقی، حق اظهارنظر در این زمینه را ندارند و برای آن جرم‌انگاری هم می‌شد؛ اما این دقیقاً مصداق کاری بود که خودش انجام داد.
بازار سرمایه اسباب‌بازی دولت قبل بود
وی گفت: بازی با قیمت‌ها در بازار سرمایه، این بازار را به اسباب‌بازی برای منافع دولت تبدیل کرد و از سوی دیگر به نهادهای مالی در این بازار برای خرید اوراق درآمد ثابت دولتی و تأمین کسر بودجه دولت دستور داد که تیر خلاص را به بازار سرمایه زد. هم اکنون نیز آثار آن اقدامات در بازار سهام دیده می‌شود و عملکرد دولت روحانی راهی جر ادامه این روند برای دولت سیزدهم باقی نگذاشته است.
اقداماتی که باعث بی اعتمادی به بازار سهام شد
این استاد دانشگاه با اشاره به عدم اجرایی شدن حمایت از بورس توسط صندوق تثبیت بازار و سازمان بورس، گفت: عدم بازطراحی بازار سرمایه پیش از دعوت مردم از عمده ترک فعل‌هایی بود که باید به آن اشاره کرد. فساد، تضاد منافع در حاکمیت شرکتی و دسترسی به رانت اطلاعاتی، سه مشکل اصلی بود که عدم توجه به آنها به مشکلات دامن زد و باعث شد افرادی با دسترسی به رانت‌های موجود پیش از ریزش، سرمایه‌های خود را از بازار سرمایه خارج کنند.
نصر اصفهانی اضافه کرد: رانت‌های موجود، امروز بلای جان بازار سرمایه است و باعث شده عده‌ای خاص دقیقاً پیش از عرضه حقوقی‌ها اقدام به فروش کنند و که سبب شده سود بازار به جیب این افراد قلیل و زیان به عموم سرمایه‌گذاران تحمیل شود. در دوره تدبیر و امید به‌شدت از عدم شفافیت غفلت شد.
وی در پایان با اشاره به دست‌کاری و بازی غیرمسئولانه با قیمت سهم‌ها، گفت: این عامل در کنار فروش دستوری اوراق با درآمد ثابت در دولت تدبیر و امید بیشترین نقش در خروج افراد حقیقی و ایجاد بی‌اعتمادی در بازار سهام را در پی داشت.
کارشناس ارشد بازار سرمایه: وضعیت امروز بازار سهام حاصل تصمیمات دولت قبل است
مصطفی صفاری، کارشناس ارشد بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که دولت روحانی چه بلایی بر سر بورس آورد و نقش ترک فعل‌هایی که سازمان بورس انجام داد به خبرنگار راه دانا، می‌گویید: در دوره آقای روحانی امید و انتظارهایی شکل گرفت که با بدقولی و عدم عمل به وعده‌ها، باعث زیر سؤال رفتن نقدشوندگی بازار سرمایه شد که این موضوع مهم‌ترین خصوصیت این بازار بود؛ در پی این اتفاق اعتماد مردم و سرمایه گذاران به بورس از بین رفت.
وی توضیح داد: دولت قبل برای عرضه و فروش دو صندوق قابله معامله (ETF) با نام صندوق یکم و صندوق پالایشی به عموم مردم اقدام کرد که با این اقدام و عدم حمایت‌های بعدی بر خلاف وعده‌هایی که داده بود، موجبات زیان عمومی مردم را به وجود آورد. اشتباهاتی از این نمونه در دوره تدبیر و امید آن‌قدر زیاد بود که دیگر نمی‌توان نام اشتباه را بر آن گذاشت؛ به نظر می‌رسد عمدی در آن نهفته بوده است.
این فعال بازار سرمایه ادامه داد: قیمت‌گذاری دستوری عاملی بود که بورس را از حالت طبیعی و اقتصادی خارج کرد؛ این موضوع موجب افزایش بی‌اعتمادی، حتی از سوی حرفه‌ای‌های بازار سرمایه شد و ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار را بالا برد. این روند با کاهش و افزایش بی‌هنگام نرخ بهره باعث خروج نقدینگی از بورس شد بر پیچیدگی بازار افزود.
مشکلات امروز، هم به ترک فعل‌های دولت قبل برمی‌گردد
مصطفی صفاری با اشاره به ترک فعل سازمان بورس برای تزریق منابع صندوق تثبت در دوره گذشته براساس گزارش دیوان محاسبات و عدم حمایت از بازار، ادامه داد: مشکلات امروز بازار سرمایه، هم به ترک فعل‌ها و هم به فعل‌های غلط انجام شده دولت قبل برمی‌گردد که هنوز نیز آثار آن در بازار مشهود است.
سازمان بورس در دوره قبل با خُلف وعده باعث افزایش ریزش‌ها شد
مدیرعامل شرکت سبدگردان سرمایه ایرانیان، گفت: بعد از تمام بلاهایی که سر بورس آوردند، تزریق پول از صندوق تثبیت هم دیگر نمی‌توانست مشکل را حل کند؛ ولی می‌توانست به‌عنوان تسکینی در ثابت نگه‌داشتن بازار عمل کند که با خُلف وعده و عدم اجرای این سیاست مالی، ریزش‌ها بیشتر شد.
وی بیان کرد: وقتی دولت بی‌پول شد، دست به فروش اوراق در رقم‌های بالایی زد و برای جذاب کردن این اوراق مجبور بود بورس را منفی کند تا مردم مجبور باشند پول‌هایشان در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بگذارند؛ تا به‌جای سهام‌ها اوراق دولتی به فروش برسد؛ این بازی موجب سقوط بورس در دوره روحانی شد.
امیدواریم با تغییر روند اتفاقات خوبی در بازار سهام رخ دهد
صفاری در پایان گفت: به نظرم این آسیب‌ها ادامه‌دار خواهد بود و تا زمانی که برای بازار سرمایه تعیین تکلیف نشود و اعتماد به این بازار بازنگردد، مشکلات بورس کم نخواهد شد؛ البته با توجه به اینکه موضع‌گیری‌های وزرا بر خلاف گفته رئیس‌جمهور تا کنون حاکی از حمایت از بورس نبوده است؛ امیدواریم با تغییر این روند در دولت سیزدهم اتفاقات خوبی را در بازار سهام شاهد باشیم.
منبع: شیکه اطلاع رسانی دانا